روز اول ماه شوال را بدين سبب عيد فطر خواندهاند كه در اين روز، امر امساك و صوم از خوردن و آشاميدن برداشته شد و رخصت داده شد كه مؤمنان دراین روز افطار كنند و روزه خود را بشكنند. فطر به معناى خوردن و آشاميدن است و گفته شده است كه به معناى آغاز خوردن و آشاميدن نيز هست. به همين دليل است كه پس از اتمام روز و هنگام مغرب شرعى در روزهاى ماه رمضان، انسان افطار مىكند، يعنى اجازه خوردن، پس از امساك از خوردن به او داده مىشود.از سخنان معصومين(علیهم السلام) چنين استفاده مىشود كه روز عيد فطر، روز گرفتن مزد است، و لذا در اين روز مستحب است كه انسان بسيار دعا كند و به ياد خدا باشد و روز خود را به بطالت و تنبلى نگذراند و خير دنيا و آخرت را بطلبد.
عيد فطر داراى اعمالی است كه در روايات معصومين(علیهم السلام) به آنها پرداخته شده است.
واما اعمال آن :
اولاً :غسل ،ثانیاً :اینکه که پیش از نماز عید در اول روز افطار کنی وبهتر آن که به خرما یا شیرینی باشد وشیخ مفید فرموده : مستحب است تناول کردن مقدار کمی از تربت سید الشهداء(علیه السلام) که شفا برای هر دردی است. ثالثاً : دادن زکات فطره که واجب مؤکد وشرط قبولی روزه ماه رمضان و سبب حفظ انسان تا سال دیگر وحق تعالی آن را مقدم بر نماز ذکر فرموده است. رابعاً : نماز عید فطر، که دو رکعت است و در قنوت نماز عيد مىخوانيم:
«…. أسئلك بحق هذا اليوم الذي جعلته للمسلمين عيداً و لمحمد صلى الله عليه و آله ذخراً و شرفاً و كرامة و مزيداً ان تصلى على محمد و آل محمد و ان تدخلنى في كل خير ادخلت فيه محمداً و آل محمد و ان تخرجنى من كل سوء اخرجت منه محمداً و آل محمد، صلواتك عليه و عليهم اللهم انى أسئلك خير ما سئلك عبادك الصالحون و اعوذ بك مما استعاذ منه عبادك المخلصون».
بارالها! به حق اين روز كه آن را براى مسلمانان عيد و براى محمد(صلی الله علیه وآله وسلم) ذخيره و شرافت و كرامت و فضيلت قرار داد، از تو مىخواهم كه بر محمد و آل محمد (صلی الله علیه وآله وسلم ) درود بفرستى و مرا در هر خيرى وارد كنى كه محمد و آل محمد (صلی الله علیه وآله وسلم) را در آن وارد كردى! و از هر سوء و بدى كه محمد و آل محمد (صلی الله علیه وآله وسلم) را از آن خارج ساختى خارج كن! درود و صلوات تو بر او و آنها! خداوندا، از تو مىطلبم آنچه بندگان شايستهات از تو خواستند و به تو پناه مىبرم از آنچه بندگان خالصت به تو پناه بردند.
